Η πρώτη παρατήρηση αφορά της πολυ-πολική θεωρία του Alexander Dugin. Ο βασικός εχθρός του πολυ-πολικού οράματος του Dugin είναι ο φιλελευθερισμός και κατ’ επέκτασιν οι ΗΠΑ.
Διαβάζοντας άρθρα του Dugin διεπίστωσα ότι η θεωρία του εκτός από ελαττωματική είναι ξεκάθαρα ρωσσοκεντρική. Η μόνιμη επωδός του είναι ότι ΗΠΑ και φιλελευθερισμός ίσον παγκοσμιοποίηση.
Από την ανάλυση του Dugin λείπουν δύο σημαντικά στοιχεία. Πρώτον η ισλαμική παγκοσμιοποίηση. Ουδείς αντικειμενικός αναλυτής μπορεί να αμφισβητήσει το παγκόσμιο όραμα κυριαρχίας των ισλαμιστών. Αυτό που θα μπορούσε να αντιπαραθέσει ο Dugin είναι ότι το Ισλάμ ακόμη δεν έχει κατακτήσει κάποιο μεγάλο κράτος όπως η Κίνα, για αυτό στερείται πολεμικής ισχύος, άρα καλώς προσδιορίζει τις ΗΠΑ και το φιλελεύθερο στρατόπεδο ως τον κύριο εχθρό.
Όμως τα γραπτά του δεν ισχυρίζονται κάτι τέτοιο. Η ανάλυσή του δεν εστιάζει στην στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ. Εστιάζει στο ιδεολογικό περιεχόμενο του φιλελευθερισμού, και στην μεταμοντέρνα διαβρωτική του φύση πάνω στους λαούς.
Έχοντας διαβάσει αρκετά άρθρα του, διαπιστώνω ότι δεν κάνει καμμία αναφορά στο Ισλάμ ως ιδεολογικό εχθρό της Ρωσσίας. Ίσα-ίσα αφήνει υπονοούμενα για ενδεχόμενη συνεργασία με την Ρωσσία και ενσωμάτωση ισλαμικών κρατών στο Ευρασιατικό στρατόπεδο. Διατηρεί αυτή την άποψη μετά τον αβυσσαλέο πόλεμο των ισλαμιστών στο Αφγανιστάν κατά της Σοβιετικής Ρωσσίας. Όμως ο ισλαμικός πόλεμος στο Αφγανιστάν είχε ξεκινήσει πολλά χρόνια πριν, στα χρόνια της Τσαρικής Ρωσσίας.
Στο ιδεολογικό ραντάρ του Dugin μέχρι στιγμής το Ισλάμ δεν καταγράφεται ως ιδεολογικός εχθρός. Μόνον ο φιλελευθερισμός, παρά το ότι έχει ενσωματώσει το στοιχείο του πολυ-πολιτισμού.
Στο ιδεολογικό ραντάρ του Dugin μέχρι στιγμής το Ισλάμ δεν καταγράφεται ως ιδεολογικός εχθρός. Μόνον ο φιλελευθερισμός, παρά το ότι έχει ενσωματώσει το στοιχείο του πολυ-πολιτισμού.
Εδώ ευρίσκεται το δεύτερο σημαντικό στοιχείο που λείπει από την ανάλυση του Dugin. Η πολυπολιτισμική ιδεολογία έχει κατακτήσει τις Αμερικανικές ελίτ, ακόμη και τις νεοφιλελεύθερες.
Οι ΗΠΑ εξάγουν το ιδεολόγημα του πολυπολιτισμού στις κοινωνίες, διότι οι ίδιες το έχουν ενσωματώσει στο πολιτικό τους DNA. Η πολυπολιτισμική αντίληψη των ΗΠΑ προξενεί αντίκτυπο στην δομή των διεθνών σχέσεων. Όταν αποδέχεσαι ότι όλες οι φυλές είναι ίσες, όλες οι θρησκείες είναι ίσες, όλοι οι ηθικοί κώδικες είναι ισάξιοι, όλοι οι πολιτισμοί είναι ίσοι, κλπ, ακόμη και αν θεωρείς ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία είναι το ανώτερο πολίτευμα που υπάρχει στον κόσμο, μία ημέρα το πολυπολιτισμικό κοινωνικό μοντέλο θα μετατραπεί σε πολυπολικό πολιτικό μοντέλο.
Παρά το τι πιστεύει ο Dugin, οι ΗΠΑ άθελά τους δημιουργούν ένα πολυ-πολικό μοντέλο. Ναι μεν η νεοφιλελεύθερη συνιστώσα του πολιτικού μοντέλου που εξάγουν αποτελεί εγωιστικό μιμήδιο που εμπορευματοποιεί τα πάντα, λειτουργώντας με δυσανεκτικό τρόπο έναντι άλλων οικονομικών θεωριών, αλλά η πολυπολιτισμική συνιστώσα της ιδεολογίας τους δημιουργεί αυτόνομες κοινότητες, αποσχιστικά κινήματα, εθνικές, φυλετικές, και θρησκευτικές συλλογικές ταυτότητες. Δηλαδή εμβρυακές μορφές πολυ-πολικού κόσμου.
Η δεύτερη παρατήρηση αφορά το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Η ένωση, ολοκλήρωση, ενσωμάτωση κρατών και εθνών προπαγανδίστηκε ως η μαγική λύση που θα απάλλασσε την Ευρώπη από τους συνεχείς πολέμους.
Οι σχεδιαστές της Ε.Ε. θεώρησαν ότι η μορφή του έθνους-κράτους είναι εξ ορισμού προβληματική διότι δημιουργεί το δίπολο φίλος-εχθρός, και άρα τα έθνη-κράτη ευρίσκονται σε συνεχή ανταγωνισμό. Με την κατάργησή τους ή την σταδιακή τους ενσωμάτωση, θα έπαυαν οι πόλεμοι. Πάνω σε αυτή την εκλογίκευση κτίσθηκαν τα σαθρά θεμέλια της ουτοπικής ειρήνης στην Ευρώπη.
Όποιος όμως έχει μελετήσει Ιστορία γνωρίζει ότι όταν η σύγκρουση μεταξύ αντιπάλων εμποδίζεται ή καταργείται σε ένα επίπεδο, μεταφέρεται και αναδύεται σε άλλο σημείο.
Η δημιουργία του ομοσπονδιακού κράτους της Ε.Ε. οδηγεί σε σύγκρουση σε υπερεθνικό και υποεθνικό επίπεδο. Είτε μιλάμε για σύγκρουση μεταξύ Ευρασίας και Ευρωπαϊκής Ενώσεως, είτε μιλάμε για αποσχιστικά κινήματα σε υποεθνικό επίπεδο, βλέπε Καταλωνία, Σκωτία, Βενετία, κ.α.
Κάτι αντίστοιχο έγινε στα χρόνια του Βυζαντίου. Απηγορεύθη η δημοκρατία, καταργήθηκαν οι πόλεις-κράτη και επεβλήθη δια πυρός και σιδήρου η ελέω θεού μοναρχία. Τότε η σύγκρουση μεταφέρθηκε από το πολιτικό στο θρησκευτικό στίβο. Πάρα πολλές θρησκευτικές συγκρούσεις στο βυζάντιο είχαν πολιτικά κίνητρα. Σε πολλές περιπτώσεις οι εθνοτικές συγκρούσεις είχαν ως επικάλυψη θεολογικά προσχήματα.
Κάτι αντίστοιχο έγινε και στην σύγχρονη Αίγυπτο του Μουμπάρακ. Είχε απαγορεύσει την κομματική σύγκρουση, αλλά όταν το ποτήρι ξεχείλισε και άρχισαν οι διαδηλώσεις, οι οργανωμένοι οπαδοί των ποδοσφαιρικών ομάδων της Αιγύπτου συμμετείχαν στα επεισόδια ως πρωτεργάτες.
Σήμερα σε πολλές χώρες της ΕΕ βλέπουμε υποκρατικές συγκρούσεις μεταξύ λαθρομεταναστών και ιθαγενών, βλέπε Γαλλία. Αυτό ως απάντηση σε όσους λένε ότι η Ε.Ε. σταμάτησε τις συγκρούσεις μεταξύ εθνών-κρατών. Η σύγκρουση μεταφέρθηκε και αναδύθηκε στο θρησκευτικό, φυλετικό, πολιτισμικό, γεωπολιτικό επίπεδο, σε επίπεδο συνασπισμού κρατών, και σε αποσχιστικές υποεθνικές τάσεις όπως στην Καταλωνία.
Αναφορές αρκετών δεξαμενών σκέψεως προβλέπουν ότι θα φτάσουμε ακόμη και σε πόλεις-κράτη μέσα στην ΕΕ. Θα έχουμε συγκρούσεις μεταξύ περιφερειών (η νέα διοικητική διαίρεση αντί του έθνους-κράτους), θα έχουμε συγκρούσεις μεταξύ διακρατικών οικονομικών συσσωματώσεων, βλέπε Ε.Ε. εναντίον Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών.
Το παραμύθι περί αενάου ειρήνης στην Ε.Ε. δεν ισχύει, ή μάλλον φθάνει στο τέλος. Η σύγκρουση αναδύεται σε άλλα επίπεδα. Αν δεν διαλυθεί, η Ε.Ε. είναι βέβαιον ότι θα συγκρουστεί στρατιωτικώς, οικονομικώς, και πολιτισμικώς με άλλες ενώσεις, Αφρικανικές, Ασιατικές, Λατινικές, Αραβικές, Ευρασιατικές.
Δεν άλλαξαν πολλά πράγματα στην θεωρία διεθνών σχέσεων από τα χρόνια του Θουκυδίδου. Απλώς δεν έχει έρθει η ώρα της συγκρούσεως των νέων συνασπισμών.
Η ιστορία του 6ου και 7ου αιώνος στην Κεντρική Ασία παρέχει ένα καλό παράδειγμα για το τί επέρχεται. Τέσσερις αυτοκρατορίες συγκρούονται μεταξύ τους. Κίνα, Περσία, Βυζάντιο, νομαδική Τουρκία για τον έλεγχο της Κεντρικής Ασίας.
Όταν μάλιστα ο γνωστός αρθρογράφος των Financial Times, Gideon Rachman γράφει άρθρο με τίτλο «The strange revival of nationalism in global politics», και υπογραμμίζει με καυστικό τρόπο ότι «όταν οι προφήτες της παγκοσμιοποιήσεως μίλαγαν για έναν κόσμο χωρίς σύνορα, ξέχασαν να ενημερώσουν τους Κινέζους, τους Ιάπωνες, και τους Ινδούς, διότι και οι τρεις χώρες έχουν χαρισματικούς εθνικιστές ηγέτες, που διαγκωνίζονται για τα σύνορα των χωρών τους», προβλέπω ότι στο εγγύς μέλλον οι ευρω-καφετζούδες-προφήτες θα μείνουν άνεργοι.
Ιφικράτης Αμυράς
Όταν μάλιστα ο γνωστός αρθρογράφος των Financial Times, Gideon Rachman γράφει άρθρο με τίτλο «The strange revival of nationalism in global politics», και υπογραμμίζει με καυστικό τρόπο ότι «όταν οι προφήτες της παγκοσμιοποιήσεως μίλαγαν για έναν κόσμο χωρίς σύνορα, ξέχασαν να ενημερώσουν τους Κινέζους, τους Ιάπωνες, και τους Ινδούς, διότι και οι τρεις χώρες έχουν χαρισματικούς εθνικιστές ηγέτες, που διαγκωνίζονται για τα σύνορα των χωρών τους», προβλέπω ότι στο εγγύς μέλλον οι ευρω-καφετζούδες-προφήτες θα μείνουν άνεργοι.
Ιφικράτης Αμυράς
No comments:
Post a Comment